Κόντρα Πλακέ
Η Ελληνική ονομασία για τα Κόντρα Πλακέ (Κ/Π), είναι Αντικολλητό ξυλόφυλλο. Έχει επικρατήσει όμως η Γαλλική ονομασία (contreplaqué )Πρόκειται για ένα συγκολημένο προϊόν ξύλου που αποτελείται από αυτό που λέει και ο τίτλος του: Διαδοχικά Ξυλόφυλλα κολλημένα με την φορά των νερών του ενός ξυλόφυλλου κάθετα στα νερά του επόμενου ξυλόφυλλου.
Ξυλόφυλλο: Το βασικό στοιχείο του Κ/Π. Τα πάχη είναι από 0,5 ως 3mm και σπανιότερα από 0,05-8mm. Υπάρχουν δύο τρόποι παραγωγής. Με παλινδρομική τομή από τον κορμό και περιστροφικής τομής όπως φαίνετε στα σχήματα.
Με παλινδρομική τομή παράγονται κυρίως τα διακοσμητικά ξυλόφυλλα (διακοσμητικοί καπλαμάδες). Με περιστροφική τομή παράγονται κυρίως τα ξυλόφυλλα όλων των κ/π, είτε για το σώμα είτε για την επιφάνεια. Σε αυτό που λέμε επενδεδυμένο κ/π , η τελική επιφάνεια είναι επενδεδυμένη με διακοσμητικό καπλαμά από παλινδρομική τομή.
Σχηματικά μία απλουστευμένη διαδικασία παραγωγής Κ/Π είναι η παρακάτω:
Σχεδόν όλα τα Κ/Π παράγονται με αυτή την διαδικάσια. Εκείνο που αλλάζει είναι το είδος του ξύλου, οι διαστάσεις.
Σημεία Προσοχής για τα Κόντρα Πλακέ
Μερικά σημεία προσοχής για την επιλογή του κ/π είναι τα εξής:
Περιβάλλον χρήσης
Είναι σημαντικό στην επιλογή αν το κ/π προορίζεται για εξωτερική ή εσωτερική χρήση.
Εξωτερική χρήση: χρησιμοποιούνται αδιάβροχες κόλλες γνωστές σαν WBP. Είναι κόλλες φαινολικές ή μελαμινικές. Σημαίνει Water Boiled proof.Θεωρητικά κ/π συγκολλημένο με τέτοια κόλα μπορεί να αντέξει χωρίς να αποκολληθούν τα ξυλόφυλλα του 10 ως 20 ώρες σε βραστό νερό.
Πρακτικά η αντοχή στην αποκόλληση στο βραστό νερό έχει να κάνει και με το είδος του ξύλου ή των ξύλων από τα οποία παράχθηκαν τα ξυλόφυλλα αλλά και γενικότερα από την ποιότητα παραγωγής του και την αφοσίωση του κατασκευαστή. Σε κάθε περίπτωση ισχύουν οι προδιαγραφές του κατασκευστή. Σε όλες αυτές τις κόλλες εκείνο που πρέπει να προσεχθεί είναι η εκπομπή φορμαλδεΰδης που έχουν αυτού του είδους οι κόλλες. Στην ΕΕ επιτρέπεται μέχρι 0,1 ppm και υποχρεωτικά το κ/π πρέπει να φέρει την σήμανση Ε1.
Το κ/π που χαρακτηρίζεται ως εξωτερικής χρήσης δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε εσωτερική χρήση, ενώ απαγορεύεται να χρησιμοποιείται στην κατασκευή παιδικών επίπλων.
Επίσης WBP είναι τα περισσότερα κ/π με φιλμ που χρησιμοποιούνται σε ξυλότυπους για τα εμφανή μπετό.
Εσωτερική χρήση: χρησιμοποιούνται οι κόλλες MR που σημαίνει moisture resistance, ανθεκτικές στην υγρασία. Γενικά ένα κ/π με MR κόλλα μπορεί να αντέξει σε κρύο νερό για αρκετές μέρες. Πρακτικά για την αντοχή αυτή ισχύει ότι και για τις κόλλες WBP.
Ποιότητα του επιφανειακού καπλαμά.
Το προσέχουμε εφόσον μας ενδιαφέρει η εμφάνιση του κ/π. Διαβαθμίσεις ποιότητας του εξωτερικού καπλαμά υπάρχουν για όλα τα κ/π και μοιάζουν με την κατηγοριοποίηση των κ/π σημύδας.
Πάχος ξυλόφυλλου
και στρώσεις
Γενικά όσο περισσότερες στρώσεις είναι το κ/π τόσο καλύτερα. Είναι ανάλογες με το πάχος και επειδή τα εξωτερικά ξυλόφυλλα πρέπει να έχουν τα ίδια φορά νερών ξύλου οι στρώσεις είναι πάντα μονές. Στα σημύδας 13 ή 15 στρώσεις στα 21mm πάχος είναι μία καλή αναλογία.
Στα κ/π Θαλάσσης που προορίζονται για ναυπηγική τα πάχη των ξυλόφυλλων (ξ/φ) είναι συνήθως στο 1,5mm και τα εσωτερικά και τα εξωτερικά χωρίς συρραφή ξ/φ.
Συνήθως αυτά τα κ/π συνοδεύονται απο τις προδιαγραφές BS1088 (Bristish standards) και είναι δηλωμένα στο μητρώο των Lloyd's με το σήμα Lloyd's Register.Ολα τα Κ/Π που διακινούνται στην ΕΕ σε κάθε περίπτωση πρέπει να φέρουν την σήμανση CE (Conformité Européenne).
Συνδέσεις Ξ/Φ
Βασικό στοιχείο για την μείωση του κόστους παραγωγής ακολουθείται από τους κατασκευαστές η σύνδεση των ξ/φ, ειδικά των εσωτερικών. Πολλοί κατασκευαστές κάνουν συρραφή καπλαμά ακόμη και στα εξωτερικά ξ/φ προκειμένου να ρίξουν το κόστος.
Αλληλεπικαλύψεις ξ/φ
Σημαντικό για την αντοχή του κ/π είναι να μην αλληλεπικαλύπτονται (overlapping) τα συραμμένα εσωτερικά ξ/φ .
Πάχος επιφανειακού ξ/φ
Βασικό στοιχείο μείωσης κόστους παραγωγής είναι η χρήση ενός επιφανειακού εμφανίσιμου ξ/φ, συνήθως συραμμένων λεπτών φύλλων ακόμη 0,08 mm κάποιου τροπικού χωρίς ρόζους ξύλου και χρήση εσωτερικά ξ/φ από φτηνό είδος ξύλου πχ πεύκου έλατου ή λεύκας.
Το είδος ξύλου κατασκευής των κ/π
Συνήθως χρησιμοποιούνται τροπικά ξύλα, αλλά και σημύδα τόσο στο πυρήνα όσο και στην επιφάνεια του κ/π.
Για μείωση του κόστους μπορεί να χρησιμοποιούνται φθηνότερα ξύλα για την παραγωγή των εσωτερικών ξ/φ ή εναλλάξ ακριβά και φτηνά πχ σημύδα/έλατο εσωτερικό και σημύδα εξωτερικό.
Γενικά η επιλογή του κ/π εξαρτάται πάντα από τι δουλειά θέλει να κάνει ο χρήστης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν φτηνά κ/π εκεί που δεν υπάρχουν απαιτήσεις. Όταν οι απαιτήσεις ανεβαίνουν πρέπει να ανεβαίνει και η ποιότητα που ζητείται.
Προέλευση του κ/π
Σήμερα μία μόνο Ελληνική Βιομηχανία Ξύλου παράγει κ/π στην Ελλάδα. Συνεπώς τα περισσότερα κ/π είναι προϊόντα εισαγωγής. Οι κυριότερες προελεύσεις είναι από βιομηχανίες της Ευρώπης, Αφρικής, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Κίνας.
Στα διαγράμματα παραγωγής που είναι από στοιχεία του FAO δεν αναφέρεται μόνο η παραγωγή κ/π, αλλά και επενδυμένων κ/π, πηχοσανίδων και συνθετικών πάνελ. Δείχνουν όμως αρκετά παραστατικά τι συμβαίνει στην παγκόσμια παραγωγή και την Ελλάδα διαχρονικά.
Ρωσία και Σκανδιναβικές χώρες παράγουν κ/π Σημύδας, Σημύδας/έλατου και πεύκου: Το κ/π σημύδας είναι ανθεκτικό υψηλής ποιότητας με πολύ καλή εξωτερική εμφάνιση με πολύ καλή σχέση τιμής ποιότητας. Αυτό ενισχύεται ιδιαίτερα μετά το εκσυγχρονισμό των περισσότερων Ρωσικών εργοστασίων. Η εισαγωγή Ρωσικής παραγωγής κ/π επιβαρύνεται από το Ελληνικό κράτος με δασμούς 7%,όχι μόνο στο κόστος του προϊόντος αλλά και στο κόστος των μεταφορικών του αλλά και την απαίτηση της άμεσης καταβολής ΦΠΑ 24% από τον εισαγωγέα. Παρόλα αυτά παρέμενε ως το 2021, φθηνότερο από τα Σκανδιναβικά, Βαλτικών χωρών και Ουκρανίας που δεν επιβάλλεται κανένας δασμός. Από το 2021, μετά από καταγγελία, μίας ένωσης ευρωπαϊκών εργοστασίων, επιβλήθηκε από την ΕΕ, αντισταθμιστικός δασμός, περίπου +16%, στον ήδη υπάρχοντα δασμό 7%.
Απο 10-07-2022, απαγορεύθηκε από την ΕΕ, η εισαγωγή όλων των ειδών ξυλείας από την Ρωσία. Αυτό πρακτικά προκάλεσε σχεδόν διπλασιασμό, της τιμής, του κ/π Σημύδας μιά και τώρα οι ευρωπαίοι, παραγωγοί αδυνατούν να καλύψουν την ζήτηση. Παρόλο τον διπλασιασμό της τιμής, η ΕΕ δεν έχει αποφασίσει ακόμη να πάρει μέτρα για την άρση των δασμών απο άλλες χώρες που παράγουν κ/π, όπως η Βραζιλία ή Αφρικανικές χώρες.
Παγκόσμια παραγωγή ξ/φ το 2013
Αφρικανικές χώρες: Παράγουν συνήθως όλα τα τροπικών ξύλων κ/π από πολύ ακριβά ως μέτριας τιμής. Οι περισσότερες εταιρείες στις χώρες αυτές είναι Γαλλικών, Ιταλικών, Ινδικών και Κινεζικών συμφερόντων.
Ευρωπαϊκές χώρες: Παράγονται τροπικά , τροπικά με εσωτερικό λεύκα ή άλλο φθηνό ξύλο, μόνο λεύκας ή οξιάς.
Βραζιλίας: Είναι κυρίως τα κ/π με το χαρακτηριστικό τροπικό ξύλο Virolla ή Amesclao. Είναι και αυτά είτε εξωτερικά και εσωτερικά ξ/φ Virolla ή μόνο εξωτερικά Virolla και εσωτερικά κάποιο άλλο φθηνό τροπικό ξύλο. Το Virolla πριν εμφανιστούν έντονα τα Ρώσικα κ/π ήταν ευρέως χρησιμοποιούμενο στην Ελλάδα. Μετά την απαγόρευση υλοτομιών Virolla, στην Βραζιλία, τα κ/π που παράγονται είναι από τροπικά που στο χρώμα μοιαζουν με το Virolla, αλλά δεν είναι Virolla. Ωστόσο, η Βραζιλία παραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κ/π πεύκου.
Τα παραγωγής Βραζιλίας επιβαρύνονται με δασμούς 7%. Το κυριότερο πρόβλημα όμως είναι οι έντονες μεταπτώσεις της διαθεσιμότητας λόγω εσωτερικής κατανάλωσης στην Βραζιλία και των μέτρων περιορισμού των παράνομων υλοτομιών.
10 πρώτες χώρες σε παραγωγή ξ/φ το 2013
Άλλο είδος βραζιλιάνικού κ/π είναι το Elliotis που είναι κ/π από Πεύκο με ανάλογες χρήσεις όπως του Ρωσικού Πεύκου, πολύ χειρότερη εμφάνισης.
Κίνας: Αν και στην Ελλάδα είναι περισσότερο γνωστά τα κ/π με εξωτερικό ξ/φ Bitangor που είναι τροπικό ξύλο και εσωτερικά ξ/φ λεύκα (Poplar), η Κίνα παράγει σχεδόν όλων των τύπων Κ/Π σε όλες τις ποιότητες. Η φιλοσοφία των Κινέζων να ανταποκριθούν σε ανταγωνιστικές τιμές ανεβάζοντας ή κατεβάζοντας την ποιότητα οδήγησε την Ελληνική αγορά σε εισαγωγές κακών ποιότητων με αποτέλεσμα να κατηγορούνται όλοι οι κινέζοι κατασκευαστές για αυτό. Εδώ ισχύει γενικά το ότι πληρώσεις παίρνεις.
Πρέπει να τονίσουμε όμως ότι η εισαγωγή φθηνού κ/π από την Κίνα σε περιόδους μετά το 2004 με υψηλή οικοδομική δραστηριότητα έριξε το ύψος της αξίας των εισαγωγών με την έννοια ότι αν αγοράζαμε από άλλες χώρες ακριβά κ/π θα δαπανούσαμε παραπάνω χρήματα, πρέπει να σημειώσουμε εδώ όμως ότι ήταν και το τελειωτικό χτύπημα στην Ελληνική Βιομηχανία κ/π.
Ο δασμός για την Κίνα είναι στο 10% για τα Bitangor/Poplar. Η ΕΕ θέλοντας να προστατεύσει τις Ευρωπαϊκές Βιομηχανίες ή των Ευρωπαϊκών συμφερόντων Αφρικανικές Βιομηχανίες επέβαλε δασμούς μέχρι και 40% στα Okoume/Poplar κ/π. Οι Κινέζοι αντέδρασαν αλλάζοντας τους εξωτερικούς καπλαμάδες σε άλλα τροπικά ξ/φ όπως Sapeli, Canaria κ.α ή χρησιμοποιώντας χώρες Αγγλικής Νομοθεσίας όπως η Σιγκαπούρη για την εξαγωγή του κ/π τους.
Βιετνάμ: Χώρα που έχει μπει πολύ δυνατά στο χώρο του κ/π και ακολουθεί τα χαρακτηριστικά των Κινέζων παραγωγών.
Τα ασιατικής προέλευσης: Περιλαμβάνουν χώρες Αγγλική νομοθεσίας και νοοτροπίας παραγωγής, όπως η Μαλαισία, Ινδονησία. Μεγάλη παραγωγή γίνεται στην Ινδία όπου κυριαρχεί στο εμπόριο στον Περσικό Κόλπο την Μ Ανατολή. Γενικά είναι από ασιατικά τροπικά ξύλα όλων των ποιοτήτων σε ανάλογη προσιτή τιμή. Τα περισσότερα εργοστάσια ακλουθούν τα BS ( British standards).
Βόρεια Αμερική: Πολύ καλά κ/π που χρησιμοποιούνται κυρίως στο χτίσιμο σπιτιών. Η Βόρεια Αμερική σχεδόν καταναλώνει ότι παράγει και εισάγει μεγάλες ποσότητες σχεδόν από όλες τις παραγωγούς χώρες.
Βασικές διαστάσεις Κ/Π σε mm
Η διάσταση που αναφέρετε πρώτη προσδιορίζει την φορά των νερών του ξύλου του κ/π.
Όταν αναφέρετε πχ 1250Χ2500 σημαίνει ότι τα νερά είναι στο 1250.
Η βασική διάσταση που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα είναι τα 2500X1250mm και ελάχιστα το 1250Χ2500mm
To μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγή και ζήτησης είναι όμως σε 2440Χ1220mm και αυτό αποτελεί πρόβλημα για την εξεύρεση καλής τιμής στην εισαγωγή του.
Τα πάχη: από 3mm ως 40mm είναι εμπορικές διαστάσεις με τις βασικές το 9-21mm.
Γενικά διαβάθμιση πάχους είναι 3-4-6-8-9-10-12-15-18-20-25-30-40mm.
Στα κ/π σημύδας τα πάχη είναι από 3,6-4-6-9-12-15-18-21-24-30-40mm.
Τα κόντρα πλακέ (Κ/Π) που εμπορεύεται η εταιρεία, χωρίζονται με βάση την προέλευση τους σε:
Σημύδα Ρωσίας / Ευρώπης
Αφρικής
Κίνας
Βραζιλίας